VEDÂ HUTBESI: Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.s.) Vedâ haccinda, 9 Zilhicce Cuma gunu zevâlden sonra Kasvâ adli devesi uzerinde, Arafat Vâdisi'nin ortasinda 124 bin Muslumanin sahsinda butun insanliga soyle hitab etti:"Hamd Allah'a mahsustur. O'na hamdeder, O'ndan yardim isteriz. Allah kime hidâyet ederse, artik onu kimse saptiramaz. Sapikliga dusurdugunu de kimse hidâyete erdiremez. Sehâdet ederim ki; Allah'dan baska ilâh yoktur. Tektir, esi ortagi, dengi ve benzeri yoktur. Yine sehâdet ederim ki, Muhammed O'nun kulu ve Rasûludur.""Ey insanlar! Sozumu iyi dinleyiniz! Bilmiyorum, belki bu seneden sonra sizinle burada bir daha bulusamayacagim. Insanlar! Bugunleriniz nasil mukaddes bir gun ise, bu aylariniz nasil mukaddes bir ay ise, bu sehriniz (Mekke) nasil mubarek bir sehir ise, canlariniz, mallariniz, namuslariniz da oyle mukaddestir, her turlu tecâvuzden korunmustur.Ashabim! Muhakkak Rabbinize kavusacaksiniz. O'da sizi yaptiklarinizdan dolayi sorguya cekecektir. Sakin benden sonra eski sapikliklara donmeyiniz ve birbirinizin boynunu vurmayiniz! Bu vasiyetimi, burada bulunanlar,bulunmayanlara ulastirsin. Olabilir ki, burada bulunan kimse bunlari daha iyi anlayan birisine ulastirmis olur.
Ashabim! Kimin yaninda bir emanet varsa, onu hemen sahibine versin. Biliniz ki, faizin her cesidi kaldirilmistir. Allah boyle hukmetmistir. Ilk kaldirdigim faiz de Abdulmutallib'in oglu (amcam) Abbas'in faizidir. Lakin anaparaniz size aittir. Ne zulmediniz, ne de zulme ugrayiniz.Ashabim! Dikkat ediniz, cahiliyeden kalma butun adetler kaldirilmistir, ayagimin altindadir. Cahiliye devrinde gudulen kan davalari da tamamen kaldirilmistir. Kaldirdigim ilk kan davasi Abdulmuttalib'in torunu Iyas bin Rabia'nin kan davasidir.
Ey insanlar! Muhakkak ki, seytan su topraginizda kendisine tapinmaktan tamamen umidini kesmistir. Fakat siz bunun disinda ufak tefek islerinizde ona uyarsaniz, bu da onu memnun edecektir. Dininizi korumak icin bunlardan da sakininiz. Ey insanlar!Kadinlarin haklarini gozetmenizi ve bu hususta Allah'tan korkmanizi tavsiye ederim. Siz kadinlari, Allah'in emaneti olarak aldiniz ve onlarin namusunu kendinize Allah'in emriyle helal kildiniz. Sizin kadinlar uzerinde hakkiniz, kadinlarin da sizin uzerinizde hakki vardir. Sizin kadinlar uzerindeki hakkinizi; yataginizi hic kimseyecignetmemeleri, hoslanmadiginiz kimseleri izniniz olmadikca evlerinize almamalaridir. Eger gelmesine musaade etmediginiz bir kimseyi evinize alirlarsa, Allah, size onlari yataklarinda yalniz birakmaniza ve daha olmazsa hafifce dovup sakindirmaniza izin vermistir. Kadinlarin da sizin uzerinizdeki haklari, mesru orf ve adete gore yiyecek ve giyeceklerini temin etmenizdir.Ey mu'minler! Size iki emanet birakiyorum, onlara sarilip uydukca yolunuzu hic sasirmazsiniz. O emanetler, Allah'in kitabi Kur-ân-i Kerim ve Peygamberin sunnetidir.Mu'minler! Sozumu iyi dinleyiniz ve iyi belleyiniz! Musluman Musluman'in kardesidir ve boylece butun Muslumanlar kardestirler. Bir Musluman'a kardesinin kani da, mali da helal olmaz. Fakat malini gonul hoslugu ile vermisse o baskadir.
Ey insanlar! Cenab-i Hak her hak sahibine hakkini vermistir. Her insanin mirastan hissesini ayirmistir. Mirasciya vasiyet etmeye luzum yoktur. Cocuk kimin doseginde dogmussa ona aittir. Zina eden kimse icin mahrumiyet vardir.Ey insanlar! Rabbiniz birdir. Babaniz da birdir. Hepiniz Adem'in cocuklarisiniz, Adem ise topraktandir. Arabin Arap olmayana, Arap olmayanin da Arap uzerine ustunlugu olmadigi gibi; kirmizi tenlinin siyah uzerine, siyahin da kirmizi tenli uzerinde bir ustunlugu yoktur. Ustunluk ancak takvada, Allah'tan korkmaktadir. Allah yaninda en kiymetli olaniniz O'ndan en cok korkaninizdir. Azasi kesik siyahî bir kole basiniza amir olarak tayin edilse, sizi Allah'in kitabi ile idare ederse, onu dinleyiniz ve itaat ediniz. Kimse kendi sucundan baskasi ile suclanamaz. Baba, oglunun sucu uzerine, oglu da babasinin sucu uzerine suclanamaz.Dikkat ediniz! Su dort seyi kesinlikle yapmayacaksiniz: - Allah'a hicbir seyi ortak kosmayacaksiniz.
- Allah'in haram ve dokunulmaz kildigi cani, haksiz yere oldurmeyeceksiniz. - Zina etmeyeceksiniz. - Hirsizlik yapmayacaksiniz. Insanlar! Yarin beni sizden soracaklar, ne diyeceksiniz? "Sahabe-i Kiram birden soyle dediler:"Allah'in elciligini ifa ettiniz, vazifenizi hakkiyla yerine getirdiniz, bize vasiyet ve nasihatte bulundunuz, diye sahadet ederiz!"Bunun uzerine Resul-i Ekrem Efendimiz (S.A.V.) sahadet parmagini kaldirdi, sonra da cemaatin uzerine cevirip indirdi ve soyle buyurdu:"Sahit ol yâ Rab! Sahit ol yâ Rab! Sahit ol yâ Rab!